Name/Όνομα:  Κενταύρεια η κυπριακή.   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Centaurea cyprensis (Holub) T. Georgiadis  

Family/Οικογένεια:  ASTERACEAE

Description

Plant:  Perennial herb with thick rootstock.

Stem/s:  Prostrate, numerous, branched, up to 30 cm long, radically arranged from the center

Leaves:  Basal leaves in a rosette, generally covered with arachnoid hairs; leaves lyrate, spathulate or lobed, petiolate; cauline leaves lobed or simple, ovate or obovate

Flowers:  Capitula about 1.5 cm d., numerous and terminal; involucre 1.3 cm long, 0.5 wide, ovoid, greenish-brownish; bracts imbricate; outer bracts ovate, about 6-8 mm long, 3-4mm wide, with minute, thread-like hyaline appentages and a short, brownish, apical spinule; inner bracts  8-10 mm long, oblong, brown, subacute or obtuse, without apical spinule, but with short denticulate margins; florets purple, pink or white; marginal florets sterile, funnel-shaped, with 5 unequal, linear-lanceolate, white and glabrous lobes; disk florets hermaphrodite, tubular; corolla slightly inflated at the base, with 5, white lobes conspicuously shorter than marginal´s; anthers linear, purple or mauve; style with conspicuous hairy ring near the base; stigma terminal, whitish.

Flowering time:  April-May.     

Fruit:  Achenes.       

Habitat:  Open Pine forests, and stony hillsides, from 25-750 m alt.  

Native:  Rare endemic to Cyprus.

Περιγραφή

Φυτό:  Πολυετής πόα με χοντρή ρίζα.  

Βλαστός:  Κατακλιμένοι στο χώμα, μέχρι 30 εκ μήκος, πολυάριθμοι, διακλαδωμένοι και ακτινωτά τοποθετημένοι. 

Φύλλα:  Φύλλα βάσης σε ροζέτα (μέχρι 60 εκ. διάμετρο), καλυμμένοι με αραχνοειδείς τρίχες.  Μεγάλη ποικιλία στο σχήμα των φύλλων, υπάρχουν έμμισχα λυροειδή, σπατουλοειδή και λοβωτά.  Φύλλα βλαστού λοβωτά ή απλά, ακέραια, ωοειδή ή αντωειδή.

Άνθη:   Κεφάλια πολυάριθμα και επάκρια, με διάμετρο μέχρι 1.5 εκ.  Περίβλημα βρακτίων ωοειδές, 1.3 cm x 0.5 cm, με πρασινωπό προς καστανό χρώμα.  Βράκτια αλληλεπικαλυπτόμενα.  Εξωτερικά βράκτια ωοειδή, 6-8 χιλ. χ 3-4 χιλ., με πολύ μικρές, στενές και διαφανείς πλάγιες προεκβολές, ενώ στην κορυφή υπάρχει εμφανής, καστανή ακανθώδης προεκβολή.  Εσωτερικά βράκτια 8-10 χιλ. μήκος, προμήκη, με καφέ χρώμα, με σχεδόν πλατειά κορυφή, χωρίς ακανθώδη προεκβολή αλλά με μικρά οδοντοειδή χείλη.  Ανθίδια πορφυρά, ρόδινα ή λευκά.  Περιφερειακά ανθίδια άγονα, με χοανοειδή στεφάνη από 5 άνισους, γραμμοειδείς-λογχοειδείς, λευκούς και γυμνούς λοβούς.  Επιδίσκια ανθίδια ερμαφρόδιτα, σωληνοειδή, με στεφάνη λίγο διογκωμένη στη βάση της και με λοβούς αισθητά μικρότερους από τους αντίστοιχους των περιφερειακών.  Ανθήρες γραμμοειδείς, με πορφυρό ή μωβ χρώμα.  Στύλος με εμφανή τριχωτό δακτύλιο κοντά στη βάση του.  Στίγμα επάκριο, ασπριδερό.

Άνθιση:  Απρίλιος-Μάιος.  

Καρπός:  Αχαίνιο.

Ενδιαίτημα:  Ανοικτά πευκοδάση, χαλικώδεις πλαγιές και σε πρανή αγροτικών δρόμων, από 25-750 μ. υψόμετρο.     

Πατρίδα:  Σπάνιο ενδημικό φυτό της Κύπρου.

Name/Όνομα:  Άγχουσα η κυματόχειλη  υποείδ. η υβριδική.   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Anchusa undulata  subsp. hybrida (Ten.) Bég.   

Common name/Κοινό Όνομα:  Undulate alkanet, undulate anchusa, common alkanet.   

Family/Οικογένεια:  BORAGINACEAE

* Η απόδοση του είδους στα Ελληνικά είναι εισήγηση του συγγραφέα.

Description

Plant:  Biennial or perennial herb growing up to 60 cm high.       

Stem/s:   Erect or spreading, branched below, angled, densely covered with a mixed of short and longer white stiff hairs. 

Leaves:  Basal leaves in a loose rosette, simple, entire, oblanceolate, broadly-obovate or spathulate, up to 20 cm long, bristly, especially on the margins and on the central vein, margins conspicuously undulate with unequal rounded protuberances (tubercles), petiole flat, usually inconspicuous, sometimes up to 1/3 as long as the blade or less; stem leaves alternate, similar, smaller and sessile.

Flowers:  Actinomorphic and hermaphrodite, in lax, many-flowered, branched cymes, sometimes alternate along the elongated flowering axon; bracts oblong at the lower part of the stems, ovate at the upper parts, hispid, usually bending downwards; calyx cylindrical, inflated and persistent in fruit, densely hispid, 5-lobed, tube longer than the narrow-oblong lobes; corolla tube barely exceeding calyx, purple, violet or dark blue, 5-lobed, lobes broadly-triangular, obtuse, fused at the lower half, forming a funnel-shaped structure at the upper half; faucal scales 5, white or brownish, sky-blue at the rounded apex; stamens 5, included, anthers reaching the base of the faucal scales, erect, linear, blackish to dark-blue; ovary superior, style 1, persistent in fruit, stigma 1.     

Flowering time:  March-May.  

Fruit:   4, ovoid and ridged nutlets, green, becoming dark brown at maturity.         

Habitat:  Waste ground, roadsides, near cultivated fields, sandy soil and dry hillsides, from 0-1400 m    alt.

Native:  Mediterranean region.  

Περιγραφή

Φυτό:  Διετής ή πολυετής πόα με ύψος μέχρι 60 εκ.  

Βλαστός:  Όρθιοι ή απλωμένοι, διακλαδωμένοι χαμηλά, γωνιώδεις, πυκνά καλυμμένοι με ένα μίγμα από κοντές και πιο μακριές αδρότριχες.  

Φύλλα:  Φύλλα βάσης σε χαλαρή ροζέτα, απλά, ακέραια, αντιλογχοειδή, προμήκη αντωειδή ή σπατουλοειδή, μέχρι 20 εκ μήκος, καλυμμένοι με αδρότριχες κυρίως στα χείλη και στο κύριο νεύρο, χείλη πολύ εμφανώς και ποικιλοτρόπως κυματιστά με άνισες στρογγυλές προεκβολές (φυμάτια),  μίσχος επίπεδος, συνήθως ασήμαντος, κάποτε με μήκος ίσο με το 1/3-1/4  του ελάσματος.  Φύλλα βλαστού κατ εναλλαγή, παρόμοια αλλά μικρότερα και άμισχα.

Άνθη:  Ακτινόμορφα και ερμαφρόδιτα σε χαλαρές, πολυανθείς και διακλαδωμένες κυματοειδείς ταξιανθίες, κάποτε κατ εναλλαγή κατά μήκος ενός επιμήκους ανθικού άξονα.  Βράκτια προμήκη στα χαμηλά μέρη των βλαστών και ωοειδή ψηλότερα, φυλλοειδή και αδρότριχα, συνήθως λυγισμένα προς το έδαφος.  Κάλυκας κυλινδρικός, διογκωμένος και επίμονος στην καρποφορία, πυκνά αδρότριχος, 5-λοβος, σωλήνας μεγαλύτερος από τους στενούς και πλατύκορφους λοβούς.  Σωλήνας στεφάνης μετά βίας προεξέχει του κάλυκα, πορφυρός, σκούρος μπλε ή με βιολετί χρώμα, 5-λοβος, λοβοί συμφυείς στο κάτω μισό, πλατειά-τριγωνικοί και πλατύκορφοι, δημιουργούν χοανοειδή κορυφή.  Εσωτερικά της στεφάνης υπάρχουν λευκά ή καστανά λεπιοειδή εξαρτήματα που όμως στην στρογγυλεμένη κορυφή τους παίρνουν ουρανί χρώμα. και τα οποία δημιουργούν στένωση του σωλήνα.  Στήμονες 5, περικλείονται στη στεφάνη, ανθήρες όρθιοι, γραμμοειδείς, με μαυριδερό ή σκούρο μπλε χρώμα που φθάνουν σχεδόν τη βάση των λεπιοειδών εξαρτημάτων.  Ωοθήκη επιφυής, στύλος 1 που παραμένει στην καρποφορία, στίγμα 1 ροπαλοειδές..

Άνθιση:  Μάρτιος-Μάιος.  

Καρπός:  4 ωοειδή και ρυτιδωμένα καρπίδια που είναι αρχικά πράσινα και τελικά με καφέ χρώμα.

Ενδιαίτημα:  Άγονα εδάφη, κατά μήκος δρόμων, καλλιεργημένα χωράφια, αμμώδη εδάφη και ξηρές πλαγιές από 0-1400 μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Μεσογειακή ζώνη.

Name/Όνομα:  Σάλβια η πράσινη*   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Salvia viridis L.

Common name/Κοινό Όνομα:   Red-topped sage

Family/Οικογένεια:  LAMIACEAE  

 *Η απόδοση του είδους στα Ελληνικά είναι εισήγηση του συγγραφέα.

Description

Plant:  Annual herb growing up to 40cm high.

Stem/s:  Erect, usually single, 4-angled, green becoming purple with age, sparsely covered with eglandular whitish hairs below, with more dense hairs above, often with a long prominent longitudinal stripe of untidy dense hairs across the middle of stem; edges less hairy.

Leaves:  Opposite, simple, entire, ovate to elliptic, covered with scattered eglandular hairs above, with more dense hairs beneath, especially on veins; lower leaves long-petiolate, petiole channeled, about as long as blade, apex obtuse, base rounded, margins with small teeths on rounded protrusions; upper leaves similar, short stalked.

Flowers:  Strongly zygomorphic and hermaphrodite, in few to several flowered whorls; bracts conspicuous, obovate, acuminate, green, violet or purple, covered with short eglandular hairs; a tuft of bracts developed at the top of the flowering stem; calyx tubular, mostly with eglandular hairs, 2-lipped, green with prominent purple veins, 5-toothed, teeth pointed, purple, unequal; corolla 2-lipped, upper lip erect, falcate, with deep pink or violet color, hairy externally, throat white, lower lip 3-lobed, the median larger, rounded, reflexed, with soft hairs externally; lateral lobes oblong, distinct; stamens 2; ovary superior;   

Flowering time:  February-April.

Fruit:  Nutlets.

Habitat:  Sandy ground, roadsides, field margins and waste areas, from 0-250 m alt.

Native:  Mediterranean region, Southwestern Asia.

Περιγραφή

Φυτό:  Μονοετής πόα με ύψος μέχρι 40 εκ. 

Βλαστός:  Όρθιος, συνήθως απλός, τετράγωνος, πράσινος στην αρχή, πορφυρός αργότερα, με αραιές ασπριδερές τρίχες στα χαμηλότερα μέρη, με πιο πυκνές τρίχες ψηλότερα, ενώ συχνά υπάρχει μια ζώνη από ακατάστατες πυκνές τρίχες κατά μήκος του βλαστού, ενώ στις ακμές περιορίζεται το τρίχωμα. 

Φύλλα:  Αντίθετα, απλά, ακέραια, ωοειδή προς ελλειπτικά, καλυμμένα με διάσπαρτες μη αδενώδεις τρίχες στην άνω επιφάνεια, πιο πυκνές τρίχες και κυρίως επί των νεύρων στην κάτω επιφάνεια.  Χαμηλότερα φύλλα με μακρύ μίσχο που είναι αυλακωτός από πάνω και περίπου ισομήκης με το έλασμα, πλατύκορφα, με περίπου στρογγυλεμένη βάση και οδοντωτά με προεξοχές χείλη.  Ανώτερα φύλλα παρόμοια, με πολύ κοντό μίσχο.

Άνθη:  Ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα σε χαλαρούς σπονδύλους με λίγα ή αρκετά άνθη.  Βράκτια πολύ εμφανή, πλατειά αντωειδή, μυτεράκαι τριχωτά, πράσινα, πορφυρά ή με βιολετί χρώμα, ενώ στην κορυφή του ανθοφόρου άξονα υπάρχει δέσμη από πιο πυκνά βράκτια.  Κάλυκας σωληνοειδής, με μη αδενώδεις τρίχες, 2-χειλος, πράσινος με πορφυρές νευρώσεις, με 5 μυτερά, άνισα και πορφυρά δόντια.  Στεφάνη 2-χειλη, άνω χείλος όρθιο με κουκούλα που μοιάζει με δρεπάνι, με έντονο ρόδινο ή βιολετί χρώμα, τριχωτό εξωτερικά.  Φάρυγγας λευκός, κάτω χείλος 3-λοβο με το μεσαίο λοβό μεγαλύτερο, με κλίση προς τα κάτω και τριχωτό εξωτερικά.  Πλάγιοι λοβοί εμφανείς και επιμήκεις.  Στήμονες.  Ωοθήκη επιφυής.     

Άνθιση:   Φεβρουάριος-Απρίλιος.

Καρπός:   Κάρυα.

Ενδιαίτημα:   Αμμώδη εδάφη, κατά μήκος δρόμων, όρια αγρών και σε άγονα εδάφη, από 0-250 μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Μεσογειακή ζώνη, Νοτιοδυτική Ασία. 

Name/Όνομα:  Άλλιον το φθινοπωρινό   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Allium autumnale

Family/Οικογένεια:  AMARYLLIDACEAE  

 Description

Plant:  Perennial bulbous herb growing up to 50cm high; bulb ovoid with membranous chestnut tunics.

Stem:  Single, erect, straight, cylindrical, glabrous, purplish-brown.

Leaves:  Alternate, 2-3, very long, linear to filiform, simple, entire, with long longitudinal narrow groves, glabrous, withered before flowers; sheaths groovy, very long covering the stem almost to apex, glabrous, greenish turning to straw-like color before anthesis.

Flowers: Actinomorphic and hermaphrodite in rather lux, few or many-flowered, campanulate or subglobose, umbel-like inflorescences; spathe 1-valved, 3-4 nerved, with wider, rather concave, narrow-lanceolate base, about as long as pedicels or a little longer; appendage acuminate about as long as the base, ± exceeding inflorescence; pedicels erect or spreading, purplish, glabrous; perianth* subconical, perianth-segments 6, oblong, concave, apex obtuse or rounded, subequal, purplish with a greenish brown median strip, glabrous; stamens 6 ± included, filaments puplish, glabrous, as long as perianth-segments or shorter, anthers whitish-yellow; ovary superior, erect, sessile, 3-sided, 6-parted, greenish-yellow, glabrous, style erect, whitish stigma capitate.

Flowering time:  September-November.

Fruit:  Capsule.

Habitat:  Rocky calcareous soil, igneous mountain-hills, from 50-1200m alt.

Native:  Endemic to Cyprus

Περιγραφή

Φυτό:  Πολυετής και βολβώδης πόα με ύψος μέχρι 50εκ.  Βολβός με καστανές μεμβρανώδεις χιτώνες.   

Βλαστός:  Απλός, όρθιος, ευθείς, κυλινδρικός και άτριχος με πορφυρό προς καφέ χρώμα.   

Φύλλα:  Κατ εναλλαγή, 2-3, πολύ μακριά, γραμμοειδή ή νηματώδη, απλά, ακέραια, με μακριές επιμήκεις στενές αυλακώσεις και άτριχα, ενώ εκφυλίζονται πριν την άνθιση.  Κολεοί στενοί και επιμήκεις που φθάνουν σχεδόν μέχρι την κορυφή, είναι άτριχοι και πράσινοι αρχικά, αλλά τελικά παίρνουν χρώμα αχύρου.

Άνθη:  Ακτινόμορφα και ερμαφρόδιτα σε μάλλον χαλαρές, ολιγοανθείς ή πολυανθείς, κανπανοειδείς ή υποσφαιρικές ομπρελλοειδείς ταξιανθίες.  Σπάθη με μια πτέρυγα με 3-4 νεύρα, με πλατύτερη, κάπως κοίλη και στενή λογχοειδή βάση, περίπου ισομήκη με τους ποδίσκους των ανθέων ή λίγο μακρύτερη, μυτερή προεκβολή περίπου ισομήκη με τη βάση και που άλλες φορές προεξέχει και άλλες φορές δεν προεξέχει της ταξιανθίας.  Ποδίσκοι όρθιοι ή απλωμένοι, πορφυροί και άτριχοι.  Περιάνθιο υποκωνικό, τμήματα περιανθίου 6, επιμήκη, κοίλα, πλατύκορφα ή με στρογγυλεμένη κορυφή, περίπου ισομήκη, άτριχα, πορφυρά με στενή πρασινοκαστανή κεντρική λωρίδα.  Στήμονες 6 εντός ή ελάχιστα εκτός περιανθίου, νήματα πορφυρά και γυμνά, ισομήκη με τα τμήματα περιανθίου ή κοντύτερα, ανθήρες λευκοκίτρινοι.  Ωοθήκη επιφυής, όρθια, άμισχη, τρίπλευρη, -μερής, πρασινοκίτρινη και άτριχη, στύλος όρθιος και λευκός, στίγμα κεφαλωτό.    

Άνθιση:  Σεπτέμβριος-Οκτώβριος. 

Καρπός:  Κάψα.

Ενδιαίτημα:  Βραχώδη ασβεστολιθικά εδάφη, πυριγενείς λόφους, από 50-1200μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Ενδημικό της Κύπρου. 

Name/Όνομα:  Φαγόνια η Κρητική             

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Fagonia cretica L.   

 Common name/Κοινό όνομα:  Fagonia, Virgin’s mantle, Manto de la Virgen.      

Family/Οικογένεια:  ZYGOPHYLLACEAE

Description

Plant:  Fagonia cretica is a perennial, spreading and spiny herb, growing to 30cm tall.

Stems: Stems many, sprawling or prostrate, much-branched, angular, striate, greenish when young, purple later, subglabrous.

Leaves:  Leaves opposite, 3-foliolate, petiolate, subglabrous or sparsely hairy; petiole channeled above; leaflets narrowly elliptic or linear-lanceolate, simple, entire, glabrous, apex spinose, base cuneate, short-stalked; median leaflet bigger; stipules 4, greenish or purplish, spinose.

Flowers:  Flowers are hermaphrodite, actinomorphic, axillary and solitary; peduncle hairy; sepals 5, ovate, greenish-yellow, glandular, apex acuminate; petals 5, obovate, bright magenta, glabrous, apex rounded, blade reduced at the base to a narrow claw; stamens 10, filaments free and yellow, anthers yellow; ovary superior, ovoid, 5-angled, green, sessile, sparsely hairy, style straight, greenish, slender, stigma capitate.    

Flowering time:  Flowering time February-June.

Fruit:  5-angled ovoid capsule.

Habitat:  Dry, calcareous slopes, sandy ground near the seaside, from 0-250 m alt.

Native:  Mediterranean region.

Περιγραφή

Φυτό:  Πολυετής, απλωμένη και ακανθώδης πόα που φθάνει τα 30cm ύψος.  

Βλαστός:  Βλαστοί αρκετοί, λεπτοί, απλωμένοι ή κατακλιμένοι, πολύκλαδοι, γωνιώδεις, ραβδωτοί, πράσινοι στην αρχή, πορφυροί μετά, σχεδόν άτριχοι.     

Φύλλα:  Φύλλα αντίθετα, σύνθετα, τρίλοβα, έμμισχα, άτριχα ή πολύ αραιά τριχωτά.  Μίσχος αυλακωτός από πάνω.  Φυλλάρια στενά ελλειψοειδή ή γραμμοειδή’λογχοειδή, απλά, ακέραια, με ακανθώδη κορυφή και μυτερή βάση, κοντόμισχα.  Μεσαίο φυλλάριο μεγαλύτερο.  Παράφυλλα 4, πρασινωπά ή πορφυρά με ακανθώδη κορυφή.

Άνθη:  Άνθη ερμαφρόδιτα, ακτινόμορφα, μασχαλιαία και μεμονωμένα στην κορυφή του ανθοφόρου βλαστού.  Ποδίσκος τριχωτός.  Σέπαλα 5, ωοειδή, πρασινοκίτρινα, αδενώδη, οξύκορφα.  Πέταλα 5, κοκκινο-πορφυρά ή με βιολετί χρώμα, στρογγυλά αλλά στενεύουν προς τη βάση σχηματίζοντας νύχι.  Στήμονες 10, νήμα ελεύθερο και κίτρινο, ανθήρες κίτρινοι.  Ωοθήκη επιφυής, ωοειδής, 5-γωνη, πράσινη, άμισχη, αραιά τριχωτή, στύλος όρθιοσ, πρασινωπός και άτριχος, στίγμα κεφαλωτό.    

Άνθιση:  Άνθιση Φεβρουάριος-Ιούνιος.    

Καρπός:  Πεντάγωνη ωοειδής κάψα.

Ενδιαίτημα:  Ξηρές ασβεστολιθικές πλαγιές και αμμώδη εδάφη κοντά στα παράλια από 0-250μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Μεσογειακή ζώνη. 

Name/Όνομα:  Σάλβια η γουϊλλιανή   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Salvia willeana (Holmboe) Prain.

 Common name/Κοινό όνομα:  Sage, Σπατζιά    

Family/Οικογένεια:  LAMIACEAE  

Description

Plant:  Aromatic semi-shrub growing up to 60cm high.

Stems:  Erect or ascending, 4-angled, glandular-hairy above, with long and soft e-glandular hairs below;

Leaves:  Opposite, spreading, simple or with 2 basal lobes, ovate to elliptic, petiolate, sparsely pubescent above, with a mixture of glandular and eglandular hairs beneath, margins with small rounded scallops, apex rather obtuse, base wrinkled, rounded or cordate.

Flowers:  Zygomorphic and hermaphrodite, in lax, few-flowered distant whorls, along to an elongate flowering axon; bracts leaf-like; Calyx tubular, green or purplish, 2-lipped, 5-toothed, teeth triangular and equal; Corolla 2-lipped, 3-lobed below, 2-lobed above, bluish-violet or pink sometimes white, glabrous internally, glandular-hairy externally; upper lip erect, cucculate (hood-like), lower lip suborbicular, the median bigger, usually pendulous (hanging); stamens 2, (the lower 2 are sterile) exserted, filaments white and glabrous, anthers oblong, narrow, and yellow; ovary superior, style included, stigmatic lobes exserted, unequal, purplish.

Flowering time:  May-October.

Fruit:  Nutlets becoming gradually mature from April to August.

Habitat:  Forests of Pinus nigra, under junipers or oaks, ground of ophiolites and serpentinites on Troodos area, from 1000-1950m alt.

Native:   Endemic to Cyprus, has been listed as rare at the «RED DATA BOOK OF CYPRUS»

Περιγραφή

Φυτό:  Αρωματικός ημίθαμνος με ύψος μέχρι 60εκ. 

Βλαστοί:  Όρθιοι ή ανερχόμενοι, τετράγωνοι, με αδενώδεις τρίχες ψηλά, με ένα μίγμα από αδενώδεις και μη αδενώδεις τρίχες χαμηλότερα.    

Φύλλα:  Αντίθετα, απλωμένα, απλά ή με 2 λοβούς στη βάση τους, ωοειδή προς ελλειπτικά, έμμισχα, αραιά τριχωτά στην πάνω, με μίγμα από αδενώδεις και μη αδενώδεις τρίχες από κάτω, χείλη σκαλωτά, κορυφή μάλλον πλατειά, βάση ρυτιδωμένη, καρδιοειδής ή στρογγυλεμένη.

Άνθη:  Ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα, σε χαλαρούς, ολιγοανθείς και σε απόσταση σπονδύλους, κατά μήκος ενός μακρού ανθικού άξονα.  Βράκτια φυλλόμορφα.  Κάλυκας σωληνοειδής, πράσινος ή πορφυρός, 2-χειλος με 5 τριγωνικά και ίσα δόντια.  Στεφάνη 2-χειλη, 3-λοβη κάτω και 2-λοβη πάνω, με ουρανί-ιώδες χρώμα ή ρόδινο, σπανιότερα λευκό, γυμνή εσωτερικά, με αδενώδεις τρίχες εξωτερικά.  Άνω χείλος όρθιο και κουκουλωτό, κάτω χείλος υποκυκλικό με το μεσαίο λοβό μεγαλύτερο και συνήθως κρεμάμενο.  Στήμονες 2 (οι άλλοι 2 είναι άγονοι), εξέρχονται της στεφάνης, νήμα λευκό και άτριχο, ανθήρες στενοί και επιμήκεις.  Ωοθήκη επιφυής, στύλος μέσα στη στεφάνη, στιγματικοί λοβοί εξερχόμενοι, άνισοι και ελαφρά πορφυροί.

Άνθιση:  Μάιος-Οκτώβριος.

Καρπός:  Μικρά κάρυα που ωριμάζουν σταδιακά από τον Απρίλιο μέχρι τον Αύγουστο. 

Ενδιαίτημα:  Δάση μαύρης πεύκης, κάτω από αόρατους και βαλανιδιές, σε φιόλιθους και σερπεντινικά πετρώματα του Τροόδους από 1000-1950μ υψόμετρο.   

Πατρίδα:  Ενδημικό της Κύπρου και έχει χαρακτηριστεί ως σπάνιο στο  «RED DATA BOOK OF CYPRUS» – κατάλογος Απειλούμενων Φυτών της Κύπρου

Name/Όνομα:  Άλλιον το κύπριον υπείδ. το κύπριον   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Allium cyprium Brullo et al. subsp. cyprium

Family/Οικογένεια:  AMARYLLIDACEAE

Description

Plant:  Perennial bulbous herb growing up to 30cm high; bulb ovoid with membranous brownish tunics.

Stems: Single, erect, sometimes curved near the middle of the stem, cylindrical, glabrous, greenish or purplish.

Leaves: Alternate, 2-4, linear, simple, entire with long sheaths at the lower 1/2 of the stem, they are channeled above, strongly nerved, green and glabrous, becoming brownish with age; sheaths withered during anthesis.

Flowers:  Actinomorphic and hermaphrodite in few to many-flowered, terminal, subglobose or hemispherical, umbel-like inflorescences; spathe spreading, 2-valved with wide, rather concave, ovate-lanceolate base and a long linear appendage twice as long as the base or longer; the longer valve prominently exceeding inflorescence; valves unequal, membranous with purplish-brown veins; perianth* cup-shaped, perianth-segments 6, obovate with obtuse or rounded apex, more or less equal, concave, greenish or purplish, glabrous; pedicels unequal, glaucous to purplish-green, glabrous, erect becoming spreading or pendulous during flowering time; stamens 6, filaments purplish to violet, glabrous, exceeding perianth, anthers oblong, yellow; ovary superior, erect, sessile and glabrous, style shorter than filaments, stigma truncate.

Flowering time:  May-August.

Fruit:  Capsule.

Habitat:  Pine forests, on igneous or calcareous ground, from 900-1400m alt.

Native:  Rare endemic to Cyprus.

Perianth* = calyx + corolla

Περιγραφή

Φυτό:  Πολυετής και βολβώδης πόα με ύψος που φθάνει τα 30εκ.  Βολβός με αυγοειδές σχήμα και με μεμβρανώδεις καστανούς χιτώνες.

Βλαστοί:  Απλός, όρθιος, κάποτε λυγισμένος κοντά στο μέσο του βλαστού, κυλινδρικός, άτριχος, πρασινωπός ή πορφυρός.

Φύλλα:  Κατ εναλλαγή, 2-4, γραμμοειδή, απλά, ακέραια με πολύ μακρύ κολεό που περιβάλλει τον βλαστό στο κατώτερο 1/3-1/2 του μήκους του, είναι αυλακωτοί από πάνω, με εμφανή νεύρωση, πράσινοι και γυμνοί, γινόμενοι καστανοί με την πάροδο του χρόνου.  Οι κολεοί με το υπόλοιπο φύλλο αρχίζουν να εκφυλίζονται κατά την διάρκεια της άνθισης.        

Άνθη: Ακτινόμορφα και ερμαφρόδιτα σε ολιγο ή πολυανθείς και επάκριες, υποσφαιρικές ομπρελλοειδείς ταξιανθίες.  Σπάθη απλωμένη με 2 πτέρυγες που έχουν πλατειά και λίγο κοίλη ωοειδή-λογχοειδή βάση και μια μακριά και γραμμοειδή προεκβολή που είναι διπλάσια της βάσης ή περισσότερο.  Η μεγάλη πτέρυγα προεξέχει της ταξιανθίας.  Πτέρυγες άνισοι, μεμβρανώδεις, με καστανά νεύρα.  Περιάνθιο* κυπελλοειδές με 6 αντωειδή τμήματα, με στρογγυλεμένη ή πλατειά κορυφή, περίπου ισομήκη,  μάλλον κοίλα, πράσινα ή πορφυρά και γυμνά. Ποδίσκοι άνισοι, γλαυκοπράσινοι ή πορφυροπράσινοι και άτριχοι, όρθιοι στην αρχή και κρεμάμενοι μετά κατά την άνθιση.  Στήμονες 6, εξερχόμενοι του περιανθίου, νήματα πορφυρά ή με βιολετί χρώμα και άτριχα, ανθήρες επιμήκεις και κίτρινοι.  Ωοθήκη επιφυής, όρθια όρθια, άμισχη και γυμνή, στύλος πιο κοντός από το νήμα των στημόνων, στίγμα με σχεδόν επίπεδη επιφάνεια. 

 Άνθιση:  Μάιος-Αύγουστος. 

 Καρπός:  Κάψα. 

Ενδιαίτημα:  Πευκοδάση σε πυριγενή ή ιζηματογενή πετρώματα, από 900-1400μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Σχετικά σπάνιο ενδημικό της Κύπρου 

Περιάνθιο*= Κάλυκας + στεφάνη.

Name/Όνομα:  Τεύκριο το σκόρδιο υποείδ. το σκορδιοιδές

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Teucrium scordium ssp scordioides   (Schreb.) Arcang.

 Common name/Κοινό όνομα:  Water Germander, Germandrée d’eau, Σκορδόχορτο      

Family/Οικογένεια:  LAMIACEAE  

Description

Plant:  Perennial herb growing up to 50m high.

Stems:  Erect or ascending, much-branched, 4-angled, densely covered with white soft and woolly hairs (tomentose).

Leaves:  Opposite, simple (verticillasters), ovate to ovate-lanceolate, sessile, wrinkled, covered with soft woolly hairs, apex blunt, base sub-cordate to cuneate, margins irregularly toothed or crenate.

Flowers:  Zygomorphic and hermaphrodite in 2-4 flowered verticillasters* in the axils of an elongated flowering axon; pedicels green, straight, pilose, as long as calyx tube or longer; bracts leaf-like, smaller; corolla purple-pink or whitish-violet; 1-lipped, lip 5-lobed, shortly hairy; median lobe conspicuously bigger, spoon-like, lateral lobes rather ovate, obtuse, basal lobes ovate-triangular, semi-erect, often tinged purplish-brown externally; calyx campanulate, green, densely covered with soft, white hairs, 5-toothed, teeth equal, trianglular-acuminate; stamens 4 ( 2long + 2 short), exserted calyx tube,  filaments purplish, thinly hairy along to the lower half, anthers orange-yellow; ovary superior, style whitish long exceeding calyx, stigma 2-lobed, lobes subequal.         

Flowering time:  March-June.

Fruit:  Nutlets.

Habitat:  Usually on sandy ground near the sea, marshes or stony places from 0-400m alt.

Native:  Mediterranean region and Eastern Asia.

verticillasters*= flowers arranged in pairs in the axils of opposite bracts.

Περιγραφή

Φυτό:  Πολυετής πόα με ύψος μέχρι 50εκ. 

Βλαστός:  Όρθιοι ή ανερχόμενοι, πολύκλαδοι, τετράγωνοι, καλυμμένοι με πυκνές, λευκές, μαλακές και σγουρές τρίχες.    

Φύλλα:  Αντίθετα και σταυρωτά, απλά, ωοειδή προς ωοειδή-λογχοειδή, άμισχα, εμφανώς ρυτιδωμένα και καλυμμένα με πυκνές, μαλακές και σγουρές άσπρες τρίχες, κορυφή όχι μυτερή, βάση καρδιοειδής ή λίγο ευθύγραμμη, χείλη άνισα οδοντωτά ή σκαλωτά.

Άνθη:  Ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα σε 2-4 αντίθετα και σταυρωτά άνθη, στις μασχάλες ενός επιμήκους ανθικού άξονα.  Ποδίσκοι πράσινοι, ευθείς, ελαφρά τριχωτοί, ισομήκεις με τον σωλήνα του κάλυκα ή μακρύτεροι.  Βράκτια σαν φύλλα, μικρότερα.  Στεφάνη ρόδινη, πορφυρή ή με λευκό βιολετί χρώμα, μονόχειλη, με 5 δόντια και ελαφρά τριχωτή.  Μεσαίος λοβός εμφαντικά μεγαλύτερος των άλλων, σε σχήμα κουταλιού, πλάγιοι λοβοί μάλλον ωοειδείς και πλατύκορφοι, λοβοί βάσης ωοειδείς-τριγωνικοί, ημιανερχόμενοι, συχνά με πορφυρή-καστανή χροιά εξωτερικά.  Κάλυκας καμπανοειδής, πράσινος, πυκνά καλυμμένος με μαλακές και ασπριδερές τρίχες, με 5 ίσα, μυτερά και τριγωνικά δόντια.  Στήμονες 4, 2 ψηλοί και 2 κοντοί, προεξέχουν εμφαντικά του σωλήνα, νήμα με ανοικτό πορφυρό χρώμα, ελαφρά τριχωτοί στο μισό τους μήκος προς την βάση, ανθήρες πορτοκαλοκίτρινοι.  Ωοθήκη επιφυής, στύλος ασπριδερός και άτριχος προεξέχει του σωλήνα, στίγμα 2-λοβο, λοβοί σχεδόν ίσοι.  

Άνθιση:  Μάρτιος-Ιούνιος. 

Καρπός:  Κάρυα  

Ενδιαίτημα:  Συνήθως σε αμμώδες έδαφος κοντά στη θάλασσα, ελώδης υγρά και ακαλλιέργητα εδάφη, πετρώδεις περιοχές από 0-400μ υψόμετρο. 

Πατρίδα:  Μεσογειακή ζώνη και Δυτική Ασία. 

Name/Όνομα:  Επιπακτίς η συμπαγής*   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Epipactis condensata  

 Family/Οικογένεια:  ORCHIDACEAE

* Η απόδοση του είδους στα Ελληνικά είναι εισήγηση του συγγραφέα.

Description

Plant:  Orchis growing up to 50cm high.

Stems:  Single or few stems, erect, straight, robust, pubescent above, leafy with few brownish-green sheaths near the glabrous base.

Leaves:  Lower leaves alternate, ovate-elliptic, acute, dark green, sheathing at the base; upper leaves narrow-elliptic.

Flowers:  Inflorescence dense; flowers many, usually spreading or pending; bracts narrow-elliptic, glabrous above, minutely pubescent below,  the lower exceeding flower; sepals 3, ovate to ovate-triangular, acute, concave, little spreading or pointing forward, pale green, minutely pubescent externally; dorsal sepal bends forward, acute; petals 2 (the 3^rd is the labellum)smaller than sepals, whitish, often tinged yellowish externally, margins purplish, glabrous; pollinia* prominent, subglobose, yellow; rostellum** small, globose, whitish-gray; stigma more or less rectangular; hypochile*** boat-shaped, hemispherical, green and glabrous externally,  purple black internally containing nectar, margins  purplish, epichile**** triangular, width longer than length, whitish-violet, with small, purple-violet, hemispherical or conical projections (calli) at the base and with a prominent whitish V shape callus at the apex ; margins whitish or pale violet, center violet; ovary ridged, short-hairy, longer than the pedicel.

Flowering time:  July-August

Fruit:  Capsule

Habitat:  Rather rare but locally common and it is found at sunny or shady places at roadsides and open pine forests on igneous ground, from 1500-1800m alt.

Native: Eastern Mediterranean region, Western Asia, Middle East.

pollinia*= a mass of pollen grains produced by anthers.

rostellum**=  a projection of the column, separating the male organ (stamen) from female organ (gynoecium).

epichile**** = the apical part of the labellum.     hypochile*** = the basal part of the labellum

Περιγραφή

Φυτό:  Oρχιδέα με μέτριο ύψος που φθάνει τα 50εκ. 

Βλαστός:  Συνήθως ένας αλλά μπορεί να είναι και περισσότεροι, όρθιοι, ευθείς, δυνατοί, τριχωτοί ψηλότερα, φυλλώδεις με λίγα μεμβρανώδη καστανοπράσινα  περιβλήματα κοντά στη άτριχη βάση. 

Φύλλα:  Χαμηλά φύλλα κατ εναλλαγή, ωοειδή-ελλειπτικά, οξύκορφα, σκουροπράσινα και περίβλαστα.  Ανώτερα φύλλα στενα-ελλειπτικά.

Άνθη:  Σε πυκνή ταξιανθία, είναι πολλά, συνήθως απλωμένα ή λυγισμένα προς τα κάτω.  Βράκτια στενά-ελλειπτικά, άτριχα από πάνω, ελάχιστα τριχωτά στην κάτω επιφάνεια, τα χαμηλότερα είναι μακρύτερα του άνθους.  Σέπαλα 3, ωοειδή ή ωοειδή-τριγωνικά, οξύκορφα, κοίλα, λίγο απλωμένα ή δείχνουν προς τα εμπρός, ανοικτοπράσινα και ελάχιστα τριχωτά εξωτερικά.  Ραχιαίο σέπαλο οξύκορφο και λυγισμένο προς τα εμπρός.  Πέταλα 2(το 3^ο είναι το χείλος) μικρότερα από τα σέπαλα, άτριχα, ασπριδερά και συχνά με κίτρινη χροιά εξωτερικά ενώ τα χείλη είναι ελαφρά πορφυρά.  Πολλίνια* πολύ εμφανή, υποσφαιρικά και κίτρινα.  Ροστέλλουμ**μικρό και σφαιρικό με ανοικτό γκρίζο χρώμα και στίγμα περίπου ορθογώνιο παραλληλόγραμμο.  Υποχείλιο***σκαφοειδές, μοιάζει με μισό σάκο, είναι άτριχο και πράσινο εξωτερικά και με μαυρο -βιολετί εσωτερικά λόγω του νέκταρ που περιέχει, χείλη με ελαφρά βιολετί χρώμα.  Επιχείλιο****τριγωνικό, πλάτος μεγαλύτερο από το μήκος, λευκο-μωβ, με μικρά, μωβ, ημισφαιρικά ή κωνικά εξογκώματα στη βάση του και με ένα εμφανές V σχήματος κατασκεύασμα στην κορυφή του, ενώ τα χείλη είναι λευκο-μωβ και το κέντρο με πιο σκούρο μωβ χρώμα.  Ωοθήκη ραβδωτή με κοντό τρίχωμα, μακρύτερη του ποδίσκου.

Άνθιση:  Ιούλιος-Αύγουστος   

Καρπός:  Κάψα  

Ενδιαίτημα:  Σχετικά σπάνιο αλλά τοπικά κοινό, σε ηλιόλουστα αλλά και σκιερά μέρη, κατά μήκος δρόμων και σε ανοικτά πευκοδάση σε πυριγενή πετρώματα από 1500-1800μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Ανατολική Μεσογειακή ζώνη, Δυτική Ασία και Μέση Ανατολή. 

Name/Όνομα:  Επιπακτίς του Τροόδους   

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Epipactis troodi  

Family/Οικογένεια:  ORCHIDACEAE

 Description

 Plant:  Slender orchid growing up to 40cm high.

Stems:  Usually solitary, unbranched, straight, dark green, leafy with few brownish-green sheaths near the base.

Leaves:  Alternate, simple, entire, ovate to elliptic, ascending or spreading, acute or acuminate, sheathing at the base, glabrous or minutely hairy.

Flowers:  Inflorescence lax and few-flowered; rachis short-haired; bracts narrow lanceolate, sessile, the lower longer than flowers; pedicels shorter than ovary; sepals 3, lateral sepals ovate-elliptic, concave, olive-green, glabrous; dorsal sepal bends forward, acute, glabrous; petals 2 (the 3^rd is the labellum)smaller than petals, brownish-green or purplish-green; pollinia* prominent, subglobose, yellow; rostellum** small, globose, whitish-gray; stigma more or less rectangular; hypochile*** boat-shaped with bluish-purple margins, epichile**** triangular-ovate with 2 small, purple, hemispherical or conical projections (calli) at the base; margins purplish, center purplish-green; ovary ridged, short-hairy, sometimes slightly twisted.

Flowering time:  June-July

Fruit:  Capsule.

Habitat:  Rather rare but locally common and it is found at shady places in pine forests, from 800-1800m alt.

Native:  Near-endemic to Cyprus, also in Turkey.

pollinia*= a mass of pollen grains produced by anthers.

rostellum**=  a projection of the column, separating the male organ (stamen) from the female organ (gynoecium).

epichile**** = the apical part of the labellum.     hypochile*** = the basal part of the labellum

Περιγραφή

Φυτό:  Λεπτή ορχιδέα με ύψος μέχρι 40εκ.      

Βλαστός:  Συνήθως μεμονωμένος, χωρίς διακλάδωση, ευθείς, με σκούρο πράσινο χρώμα, φέρει φύλλα και μικρότερα περίβλαστα φυλλώδη μέρη κοντά στη βάση.    

Φύλλα:  Κατ εαναλλαγή, απλά, ακέραια, ωοειδή-ελλειπτικά, ανερχόμενα ή απλωμένα, περίβλαστα στη βάση τους και σχεδόν οξύκορφα, άτριχα ή ελάχιστα τριχωτά.

Άνθη:  Ταξιανθία χαλαρή και με λίγα άνθη.  Ανθοφόρος άξων με κοντές τρίχες.  Βράκτια στενά λογχοειδή, άμισχα, τα κατώτερα μεγαλύτερα των ανθέων.  Ποδίσκοι ανθέων κοντοί, κοντύτεροι από την ωοθήκη.  Σέπαλα 3, πλάγια σέπαλα ωοειδή-ελλειπτικά, κοίλα, με λαδί χρώμα, άτριχα, ενώ το ραχιαίο σέπαλο λυγίζει προς τα εμπρός, είναι σχεδόν οξύκορφο και άτριχο.  Πέταλα 2 (το 3^ο είναι το χείλος) μικρότερα των σεπάλων, με καστανοπράσινο ή πορφυροπράσινο χρώμα.  Πολλίνια* πολύ εμφανή, υποσφαιρικά και κίτρινα.  Ροστέλλουμ**μικρό και σφαιρικό με ανοικτό γκρίζο χρώμα.  Υποχείλιο***σκαφοειδές, μοιάζει με μισό σάκο και έχει χείλη με χρώμα ουρανι-πορφυρό.  Επιχείλιο****τριγωνικό-ωοειδές με 2 μικρά, πορφυρά, ημισφαιρικά ή κωνικά εξογκώματα στη βάση του, χείλη πορφυρά, κέντρο πορφυροπράσινο.  Ωοθήκη ραβδωτή με κοντό τρίχωμα και κάποτε ελαφρά στρεφόμενη.        

Άνθιση:  Ιούνιος-Ιούλιος. 

Καρπός:  Κάψα. 

Ενδιαίτημα:  Σχετικό σπάνιο αλλά τοπικά κοινό και απαντάται σε σκιασμένες περιοχές σε πευκοδάση από 800-1800μ υψόμετρο.

Πατρίδα:  Σχεδόν ενδημικό, υπάρχει και στην Τουρκία. 

Πολλίνια*= Μάζα κόκκων γύρις που παράγονται από τους ανθήρες.

Ροστέλλουμ**=  Προεκβολή που διαχωρίζει το αρσενικό από το θηλυκό μέρος του άνθους.

Επιχείλιο***= Το τελευταίο τμήμα του χείλους.

Υποχείλιο****= Η βάση του χείλους.