Smilax aspera

Name/Όνομα:   Σμίλαξ η τραχεία

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Smilax aspera L.

Common name/Κοινό Όνομα:   Rough bindweed, Common smilax, Sarsaparille, Αντζουλόβατος.

Family/Οικογένεια:  SMILACACEAE 

Description

Plant:   Perennial, evergreen and dioecious shrub. 

Stem/s:   Creeping, scrambling or climbing, branched, ribbed, green initially, purplish later,  glabrous, unarmed or sparsely to densely armed  with conical, sharp, recurved, and purplish-brown prickles; the branches can grow up to 4 m in length, zigzag when they are young, twining clockwise or anticlockwise, depending on the nearest branch of the nearby plant.

Leaves:   Alternate, simple, entire, broadly-cordate or sagittate, dark green, leathery, glabrous, petiolate, apex various, acute, obtuse or apiculate, base cordate; margin smooth or sparsely prickly, sometimes there are prickles on the primary veins beneath; venation arcuate, consists of 3-7 primary nerves; petiole reddish, occasionally prickly, with 2 tendrils (modified stipules) at the base;

Flowers:  Very small, fragrant, dioecious*(unisex), in axillary or terminal, stalkless, umbellate clusters, of 3-8 flowers; dioecious plant means that male and female flowers are on separate plants; male flowers: tepals or perianth-segments 6, 3 petals + 3 sepals, but the difference between them are practically undistinguishable; they are  oblong, white and glabrous, more or less equal, spreading or recurved, stamens 6, tepals opposed, spreading, filaments white and glabrous, anthers facing inwards, white; female flowers: perianth-segments 6, smaller than male´s perianth-segments, also the pedicel is shorter than on the male flower; staminodes reduced to narrow threads and can be visible after removing the tepals; ovary superior, 3-locular, erect, sessile, ovoid-triangular, green and glabrous, stigmas 3.

Flowering time:  August-November   Maturity time:  October-February.

Fruit:   Globose berries, initially green, at maturity they turn red and when they dry out turn black; 1-2 seeds.   

Habitat:   Phrygana, bushy places and pine forests, from 0-1400 m alt.

Native:   Eastern Europe, Eastern Asia.

Περιγραφή

Φυτό:   Δίοικος, πολυετής και αειθαλής θάμνος.

Βλαστός/οί:   Έρποντες ή αναρριχόμενοι, πολύκλαδοι, ραβδωτοί, πράσινοι αρχικά, πορφυροί αργότερα, χωρίς αγκάθια ή με αραιά ή πυκνά, κωνικά, μυτερά, σκληρά, κάθετα και εξώκυρτα αγκάθια, με πορφυρό ή καφέ χρώμα.  Οι  κλάδοι μπορούν να φθάσουν τα 4 μ σε μήκος, οι νεαροί κλάδοι έχουν μορφή ζιγκ-ζαγκ, αργότερα περιστρέφονται όπως οι δείκτες του ρολογιού ή αντίθετα, ανάλογα με το τι βρίσκεται πιο κοντά για αναρρίχηση.

Φύλλα:    Κατ εναλλαγή, απλά, ακέραια, πλατειά-καρδιοειδή ή σαϊτοειδή, σκουροπράσινα, δερματώδη, άτριχα, έμμισχα, με πλατειά, μυτερή ή ακανθώδη κορυφή και καρδιοειδή βάση.  Χείλη ακέραια ή με αραιά αγκάθια, κάποτε υπάρχουν αγκάθια και σε κύρια νεύρα στην κάτω επιφάνεια.  Νεύρωση με καμπυλωτά, 3-7 κύρια νεύρα.  Μίσχος πορφυρός και αγκαθωτός, με πολύ εμφανείς 2 έλικες στη βάση του (μεταμορφωμένα παράφυλλα).

Άνθη:   Πολύ μικρά, αρωματικά, μονογενή, σε μασχαλιαίες ή επάκριες και χωρίς ποδίσκο, κορυμβοειδείς δέσμες των 3-8 ανθέων.  Το φυτό είναι δίοικο δηλ. τα αρσενικά και τα θηλυκά άνθη βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά. Αρσενικά άνθη:  Περιάνθιο (τέπαλα) με 6 τμήματα -3 πέταλα + 3 σέπαλα με ανεπαίσθητες διαφορές ώστε πρακτικά να μην ξεχωρίζουν εύκολα – είναι προμήκη, λευκά και άτριχα, περίπου ισομήκη, απλωμένα ή λυγισμένα προς τα πίσω, στήμονες 6, μπροστά από κάθε τέπαλο, απλωμένοι ή ημιόρθιοι, νήμα λευκό και γυμνό, ανθήρες λευκοί με διεύθυνση προς το κέντρο του άνθους.  Θηλυκά άνθη:  Περιάνθιο με 6 λευκά τμήματα μικρότερα των αρσενικών, όπως και ο ποδίσκος που είναι κοντύτερος στα θηλυκά.  Υπάρχουν άγονοι στήμονες (σταμινοειδή), που μοιάζουν με «κλωστές», δεν είναι ορατές εκτός εάν αφαιρεθούν τα τέπαλα.  Ωοθήκη επιφυής με 3 καρπόφυλλα, όρθια, ωοειδής-τριγωνική, πράσινη και άτριχη, με 3 στίγματα.

Άνθιση:   Αύγουστος-Νοέμβριος      Ωρίμανση:  Οκτώβριος-Φεβρουάριος.

Καρπός:   Σφαιρική ράγα, αρχικά πράσινη, μετά κόκκινη και τελικά μαύρη, με 1-2 σπέρματα.

Ενδιαίτημα:   Φρυγανώδεις και θαμνώδεις περιοχές, πευκοδάση, από 0-1400 μ υψόμετρο.

Πατρίδα:   Ανατολική Ευρώπη, Ανατολική Ασία.