Dactylorhiza romana 

Name/Όνομα:  Δακτυλόριζα η ρωμαϊκή

Scientific name/Επιστημονικό όνομα: Dactylorhiza romana  (Sebast.) Soó

 Common name/Κοινό όνομα:  Roman orchid       

Family/Οικογένεια:  ORCHIDACEAE

 Description

It is a perennial tuberous plant growing up to 50m high, but usually much smaller, about 20-30cm in Cyprus.  Stem erect, straight, green, hairless with 2-3, oblong-linear, pointed leaves, sheathing the stem; basal leaves 3-10 or more, simple, entire, linear-lanceolate, dark green, pointed, glabrous, unspotted, sheathing at the base.  Flowers yellow (Cyprus), zygomorphic and hermaphrodite, in ovoid or cylindrical, lax, few-flowered or in dense many-flowered racemes;  lateral sepals spreading, ovate, obtuse, hairless, distinctly reflexed, dorsal sepal erect , ovate to elliptic, closely attached with petals forming a hood; petals about as long as dorsal sepal or a little shorter, ovate, erect, margins incurved; bracts lanceolate, green, acute or obtuse, longer than ovary; labellum broadly obovate in outline, 3-lobbed, unspotted; median lobe, rectangular or suborbicular, lateral lobes oblong-ovate; pollinia* yellowish-brown; ovary slightly twisted; spur cylindrical, horizontal or slightly or strongly upturned, longer than the ovary; stigmatic cavity ovate-triangular to sub circular; flowering time March-May.  The fruit is a capsule.  Native to Mediterranean Europe, Middle East, and Western Asia.  A common plant in Cyprus and it is found at rocky hillsides and open pinewoods, from 150-900m alt.

*Pollinium/a = the places which produce a mass of pollen grains

Περιγραφή

Πολυετής και κονδυλώδης πόα με ύψος μέχρι 50cm, αλλά συνήθως αρκετά λιγότερο περίπου 20-30εκ για την Κύπρο.  Βλαστός όρθιος, ίσιος, χωρίς διακλάδωση, πράσινος και άτριχος, με 2-3 επιμήκη-γραμμοειδή και μυτερά φύλλα που αγκαλιάζουν τον βλαστό.  Φύλλα βάσης 3-10 ή περισσότερα, απλά, ακέραια, επιμήκη-λογχοειδή, γυμνά, με σκούρο πράσινο χρώμα, μυτερά, και χωρίς κηλίδες, ενώ στη βάση περιβάλλουν εν μέρει τον βλαστό.  Άνθη κίτρινα, ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα, σε ωοειδείς ή κυλινδρικούς, ολιγανθείς και χαλαρούς ή πολυανθείς και πυκνούς βότρεις.  Πλάγια σέπαλα απλωμένα, ωοειδή και πλατύκορφα, γυμνά και έντονα γυρισμένα προς τα πίσω.  Το ραχιαίο είναι όρθιο, με ελαφρά μπροστινή κλίση και ακουμπά πάνω στα πέταλα σχηματίζοντας μια «κουκούλα».  Τα πέταλα είναι σχεδόν ισομήκη με το ραχιαίο σέπαλο ή λίγο κοντύτερα, ωοειδή, όρθια και με γυρισμένα προς τα μέσα χείλη.  Βράκτια λογχοειδή, πράσινα, οξύκορφα ή πλατύκορφα, μακρύτερα της ωοθήκης.  Χείλος πλατύ-αντωειδές στο περίγραμμα, 3-λοβο και ακηλίδωτο.  Μεσαίος λοβός επιμήκης-τετράπλευρος ή σχεδόν κυκλικός ενώ οι πλάγιοι επιμήκεις-ωοειδείς.  Πολλίνια* με κίτρινο προς καφέ χρώμα.  Ωοθήκη με μικρή στροφή.  Πλήκτρο οριζόντιο ή ελαφρά ή έντονα λυγισμένο προς τα πάνω μακρύτερο της ωοθήκης.  Στιγματική κοιλότητα ωοειδής-τριγωνική ή υποκυκλική.  Ανθίζει Μάρτιο-Μάιο.  Καρπός κάψα.  Πατρίδα του η Μεσογειακή Ευρώπη, Εγγύς Ανατολή και Δυτική Ασία.  Κοινό φυτό της Κύπρου και απαντάται σε πετρώδεις πλαγιές και ανοικτά πευκοδάση από 150-900m υψόμετρο.

*Πολλίνια = Οι χώροι όπου αποθηκεύονται κόκκοι γύρης.