Ajuga chamaepitys  ssp palaestina

Name/Όνομα:  Αγιούγκα η χαμαιπεύκη υπ. η παλαιστίνη*     

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Ajuga chamaepitys  ssp palaestina (Boiss.) Bornm.    

Οικογένεια: LAMIACEAE

 *Η απόδοση του είδους στα Ελληνικά είναι εισήγηση του συγγραφέα.

Description

Ajuga chamaepitys ssp palaestina is a perennial herb growing up to 10cm high.  Stems are sprawling or prostrate, generally unbranched, greenish or purple, angled, subglabrous or sparsely covered with long woolly hairs.  Lower leaves opposite, simple, oblong-obovate, hairy on both sides, 3-lobed at apex, lobes unequal, shorter than the half the length of the leaf; median lobe much longer than the others with rounded apex; lateral lobes blunt; upper leaves similar, median lobe narrower and more oblong, apex obtuse.  Flowers sessile, zygomorphic and hermaphrodite, in dense, axillary, 2-flowered whorls; bracts similar to the leaves; calyx tubular-campanulate, 5-toothed, teeth triangular, free about the 2/3 their length, connate at the base, erect, more or less equal, green, acute, hairy externally; corolla tubular, 2-lipped, apparently 1-lipped, 4-lobed ( one of them inconspicuous); corolla bears 2 parallel rows of short, white and stiff hairs at the base of the larger lobe; median lobe yellow, scattered with red or purple markings, hairy externally, distinctly emarginate at apex, much longer than the laterals lobes which are oblong with red stripes and rounded apex; stamens 4, exserted, filaments unequal, hairy towards apex, anthers kidney-shaped; ovary superior, style 1, stigma with 2 equal lobes; flowering time January-May.  Fruit nutlets.  Native to the eastern Mediterranean region, East Aegean Islands, Turkey, Israel, Palestine, Lebanon, Cyprus.  Α common plant in Cyprus, and it is found at rocky places, waste areas and roadsides, from 0-1000m alt.

Περιγραφή

Πολυετής πόα που φθάνει τα 10εκ. ύψος.  Βλαστοί απλωμένοι ή κατακλιμένοι, συνήθως χωρίς διακλάδωση, γωνιώδεις, πρασινωποί ή πορφυροί και αραιά καλυμμένοι με μαλλιαρές λευκές τρίχες ή είναι σχεδόν άτριχοι.  Χαμηλά φύλλα αντίθετα, απλά, επιμήκη-αντωειδή ή επιμήκη-ελλειπτικά, τριχωτά και στις δυο επιφάνειες, 3-λοβα στην κορυφή τους, λοβοί άνισοι, πιο κοντοί από το ½ του μήκους του φύλλου.  Μεσαίος λοβός αρκετά μακρύτερος από τους πλάγιους και έχει στρογγυλή κορυφή.  Πλάγιοι λοβοί με όχι μυτερή κορυφή.  Ανώτερα φύλλα παρόμοια, μεσαίος λοβός πιο στενός και πιο μακρύς και με πιο πλατειά κορυφή.  Άνθη άμισχα, ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα, σε πυκνούς, μασχαλιαίους με 2 άνθη σπονδύλους.  Βράκτια φυλλόμορφα.  Κάλυκας σωληνοειδής-καμπανοειδής, με 5 όρθια, τριγωνικά, σχεδόν ισομήκη, οξύκορφα και εξωτερικά τριχωτά δόντια, που είναι ελεύθερα κατά τα 2/3 του μήκους τους ενώ στη βάση ενώνονται.  Στεφάνη σωληνοειδής, 2-χειλη αλλά φαινομενικά μονόχειλη, 4-λοβη με τον ένα λοβό αφανή.  Η στεφάνη φέρει 2 παράλληλες ζώνες από κοντές, ασπριδερές και κάπως αδρές τρίχες, που ξεκινούν από τη βάση του μεγάλου λοβού.  Μεσαίος λοβός κίτρινος με σκορπισμένα κόκκινα ή πορφυρά σημάδια, εξωτερικά τριχωτός, με εμφανή εγκοπή στην κορυφή του, πολύ μακρύτερος από τους άλλους που είναι επιμήκεις με κόκκινες γραμμώσεις και στρογγυλή κορυφή.  Στήμονες 4 εξερχόμενοι του σωλήνα, με άνισα νήματα, νεφροειδείς ανθήρες και με τρίχες προς την κορυφή τους.  Ωοθήκη επιφυής, στύλος 1, στίγμα 1 με ίσους λοβούς.  Άνθιση Ιανουάριος-Μάιος.  Καρπός κάρυα.  Πατρίδα του η ανατολική Μεσογειακή ζώνη (Νησιά ανατολικού Αιγαίου, Τουρκία, Λίβανος, Ισραήλ, Παλαιστίνη, Κύπρος).  Σχετικά κοινό φυτό στην Κύπρο και απαντάται σε πετρώδη εδάφη, άγονες περιοχές και πλάγια δρόμων από 0-1000μ υψόμετρο.