Paeonia mascula subsp. mascula

Name/Όνομα:   Παιωνία η άρρην

Scientific name/Επιστημονικό όνομα:  Paeonia mascula (L.) Mill. subsp. mascula

Common name/Κοινό όνομα:   Mascula, paeony, πιγουνιά, αλουπόχορτο, ψατζιή

Family/Οικογένεια:  PAEONIACEAE

Description

Paeonia mascula  is a perennial herb with woody rhizome, growing up to 60cm high.  Stem erect, branched, channeled, pinkish or reddish-pink, glabrous or pilose.  Leaves 3-7, alternate, compound, petiolate; each leaf is irregularly 3-lobed and each lobe divided into 3 leaflets ( about 9-21 leaflets on each plant); leaflets are entire, elliptic or obovate, more or less flat, green and glabrous above, glaucous, glabrous or pilose beneath, apex acute, base variable, cuneate (lower leaflets) or attenuate ( terminal leaflets).  Flowers showy, large, hermaphrodite, solitary; corolla cup-shaped, magenta or pinkish-red; sepals 5, unequal, ovate, concave or flat, green, glabrous, margins occasionally tinged purple or pink, apex acute or obtuse; petals 5-6, obovate to rounded, glabrous, veins reddish; stamens numerous, filaments purple, anthers canary-yellow; carpels usually 2-3(-5), stigmas purple-red, twisted; flowering time April-June.  Follicles hairy and brownish with red seeds, turning black at maturity.  Native to southern Europe, from Spain to Lebanon, Israel, Turkey and Iraq.  It is locally common plant in Cyprus, on pinewoods, from 1350m-1750m alt.

 Περιγραφή

Πολυετής και βολβώδης πόα με ξυλώδες ρίζωμα και ύψος μέχρι 60cm.  Βλαστός όρθιος, με διακλάδωση, αυλακωτός, ρόδινος ή πορφυρός, γυμνός ή ελαφρά χνουδωτός.  Φύλλα 3-7, κατ εναλλαγή, σύνθετα και έμμισχα.  Κάθε φύλλο διαιρείται σε 3 άνισους λοβούς, οι οποίοι με τη σειρά τους διαιρούνται σε 3 φυλλάρια, ώστε τελικά σε κάθε φυτό να υπάρχουν περίπου 9-21 φυλλάρια.  Τα φυλλάρια είναι ακέραια, αντωειδή ή ελλεπτικά, λίγο ή πολύ επίπεδα, πράσινα και άτριχα στην πάνω επιφάνεια, γλαυκοπράσινα και τριχωτά στην κάτω, με μυτερή κορυφή και με βάση που ποικίλει ανάλογα με τη θέση των φύλλων, δηλ στα χαμηλότερα φύλλα η βάση είναι ομαλή ενώ στα ψηλότερα (επάκρια) φύλλα η βάση ελαττώνεται όσο πλησιάζει τον βλαστό.  Άνθη μεγάλα και εντυπωσιακά, ερμαφρόδιτα και μεμονωμένα.  Στεφάνη κυπελλοειδής με κοκκινωπό ή πορφυρό χρώμα.  Σέπαλα 5, άνισα, ωοειδή, κοίλα ή κάποτε επίπεδα, πράσινα, άτριχα και με χείλος που κάποτε έχει πορφυρή όψη ενώ η κορυφή μπορεί να είναι μυτερή (οξεία) ή πλατειά (αμβλεία).  Πέταλα 5-6, αντωειδή προς στρογγυλά, γυμνά και με κοκκινωπά αγγεία.  Ανθίζει  Απρίλιο-Ιούνιο.  Καρπός  είναι μερικά καστανά και τριχωτά θυλάκια που περιέχουν κόκκινα στην αρχή σπέρματα που τελικά παίρνουν μαύρο χρώμα.  Πατρίδα του η νότια Ευρώπη, από την Ισπανία μέχρι το Ισραήλ, τη Συρία, Τουρκία, Λίβανο και Ιράκ.  Τοπικά κοινό φυτό στην Κύπρο και απαντάται σε πευκοδάση από 1350-1750m υψόμετρο.