Name/Όνομα: Βίτεξ η άγνος
Scientific name/Επιστημονικό όνομα: Vitex agnus-castus L.
Common name/Κοινό όνομα: Vitex, Chaste tree, Αγνιά, Λυγαριά
Family/ Οικογένεια: VERBENACEAE
Description
Vitex agnus-castus is a deciduous, perennial and aromatic shrub, growing up to 2.5m high. Stems are erect, much branched, reddish-brown, downy when young, glabrous later; canopy vase-shaped. Leaves are opposite, compound, palmately lobed, petiolate; lobes usually 5 or 7, simple, entire, narrow oblong-lanceolate or linear-lanceolate, green and glabrous above, greyish and slightly hairy below, petiolule* channeled above. Flowers zygomorphic, hermaphrodite, in whorls forming interrupted, branched and terminal racemes; corolla tubular, 2-lipped, 5-lobed, thinly hairy externally; lobes triangular, white, blue or purple, often incurved, more or less equal except the (abaxial) median lobe which is longer; throat hairy; calyx campanulate, 5-toothed; teeth deltoid or triangular, downy, green; stamens 4, filaments white, glabrous, exserted from the tube, anthers brownish, horseshoe-shaped; style straight, white, glabrous, shorter than stamens, stigma white, 2-lobed; flowering time June-November. The fruit is a spherical drupe** containing 3-4 seeds. Native to Southern Europe, Mediterranean region and Western Asia. Common plant in Cyprus, generally near moist or sandy places (rivers, streams, seashore) from 0-600m alt. petiolule* = the petiole of a leaflet. drupe** = fruit with exocarp and mesocarp fleshy, while the hard endocarp sorrounds a stony seed, e. g olive, cherry.
Περιγραφή
Φυλλοβόλος, πολυετής και αρωματικός θάμνος ή μικρό δένδρο (αν κλαδευτεί κατάλληλα) που φθάνει τα 2.5m ύψος. Βλαστοί όρθιοι, πολύκλαδοι, κοκκινο-καστανοί, χνουδωτοί όταν είναι νεαροί, γυμνοί οι παλαιότεροι. Κώμη περίπου σφαιρική. Φύλλα αντίθετα, σύνθετα, παλαμόλοβα και έμμισχα. Λοβοί συνήθως 5 ή 7, απλοί, ακέραιοι, στενοί λογχοειδείς ή γραμμοειδείς-λογχοειδείς, πράσινοι και γυμνοί στην πάνω επιφάνεια, λευκο-γκριζωποί και χνουδωτοί στην κάτω, με αυλακωτή την πάνω επιφάνεια του μίσχου. Άνθη ζυγόμορφα και ερμαφρόδιτα, σε σπονδύλους που σχηματίζουν διακοπτόμενους, διακλαδισμένους και επάκριους βότρεις. Στεφάνη σωληνοειδής, 2-χειλη, 5-λοβη, ελαφρά χνουδωτή εξωτερικά. Λοβοί τριγωνικοί, σε λευκό, κυανό ή ιώδες χρώμα, συχνά λυγισμένοι προς τα πίσω, λίγο ή πολύ ίσοι εκτός από τον μεσαίο κάτω λοβό που είναι εμφανώς μργαλύτερος. Φάρυγγας με λευκές τρίχες. Κάλυκας καμπανοειδής, χνουδωτός, με 5 δελτοειδή και πράσινα δόντια στην κορυφή του. Στήμονες 4, όλοι εξερχόμενοι της στεφάνης, με λευκό και γυμνό νήμα, ενώ οι ανθήρες είναι καστανοί και σε σχήμα πετάλου. Στύλος ευθείς, λευκός και γυμνός κοντύτερος από τους στήμονες, στίγμα δίλοβο. Άνθιση Ιούνιος-Νοέμβριος. Ο καρπός είναι μια σφαιρική δρύπη* που περικλείει 3-4 σπέρματα. Πατρίδα του η Νότια Ευρώπη, η Μεσογειακή ζώνη και η Δυτική Ασία. Κοινό φυτό στην Κύπρο και απαντάται σε υγρές ή και αμμώδεις περιοχές (κοντά σε ποταμούς, ρυάκια, παραλίες) από 0-600m υψόμετρο. Δρύπη* = καρπός με εξωκάρπιο και μεσοκάρπιο σαρκώδες, ενώ το σκληρό ενδοκάρπιο περικλείει ένα ξυλώδες σπέρμα π. χ κεράσι, ελιά.
